דאס דערמאנט פונעם קורצן סיפור פון דר. עריק שוויצגעבּעל, ״דאס תשוקה פונעם זון פּרוֺיבּ״, וואס וויל ארויסברענגען דעם געדאנק פון עטיקס לגבי וויאזוי מ׳פּראגראמירט AI, ולגבי בחירה חופשית בכלל.מי אני האט געשריבן: ↑דאנערשטאג מערץ 28, 2024 9:15 am אויף די ערשטע קשיא קען מען אפשר ענטפערן אז אויב זאגט מען אז ״ג-ט״ איז, ביי דעפינישאן, מקור התענוגים/תענוג התענוגים, דאן קען ער טאקע נישט מאכן אז מ׳זאל שפירן ״שפיץ״ תענוג אָן זיך מתדמה זיין צו אים. עס איז א סתירה מיניה וביה, וויבאלד ״שפיץ״ תענוג איז, ביי דעפינישאן, להתדמות אליו ולהתקשר בו.
וואס מ׳קען יא נאכאלס פרעגן איז אז אויב אזוי מאך נישט אז מ׳דארף צוקומען צו ״שפיץ״ תענוג; ס׳איז גענוג דאס מערסטע תענוג שייך בלי רעות און סטראָגעל. אויף דעם קען מען ענטפערן צוויי זאכן שהן אחת. איינס, די קשיא נעמט אָן ביסודה אז עס לוינט זיך נישט די ״שפיץ״ תענוג פאר די פרייז פון די יסורים און סטראָגעל בעוה״ז. כמובן אבער גייט די טעאיסט נישט אָננעמען די הנחה. און צוויי, מ׳קען טענה׳ן אז דאס אז ער זאל נישט מאכן אז מ׳זאל (קענען) צוקומען צו ״שפיץ״ תענוג, ווען עס איז שייך פאר אים צו טוהן אזוי, איז א פגם אין זיין פּערפעקשאן. ולכן גייט אויסקומען אז עס איז ווייטער מן הנמנע אז ער זאל עס נישט אזוי אויסשטעלן, עם האפשרות להגיע ל״שפיץ״ תענוג, וויבאלד דאס גייט גיין קעגן זיין מהות פון זיין א מוכרח המציאות און ״פּערפעקט בּיאינג״.
די מעשה איז אז מענטשן שיקן א פּרוֺיבּ צו שטודירן די זון, און כדי ארויסצובאקומען דאס מערסטע אינפארמאציע ומדע שייך, שיקט מען אריין די פּרוֺיבּ אין די טיפענישן פון די זון וואו עס וועט נתאפס ווערן. די פּרוֺיבּ איז אַן AI, כדי צו קענען זיך אליינס אויסשטעלן דאס בעסטע צו אויפכאפן און רעקארדירן דאס מערסטע אינפארמאציע שייך. די AI איז בעצם קאַנשׁעסלי עס איז פּראגראמירט צו וועלן מיט א געוואלדיגע תשוקה ווערן איינס מיט׳ן זון.
כדי עס זאל זיין עטיש אויסגעהאלטן, געבט מען די ברירה פאר די AI צו ענדערש אויסוועהלן צו גיין צו א קליינע עסטערויד און דארט פארבלייבן. אויב וועהלט דאס דאס, וועט מען עס קאנטראלירן אהין צו פארן, וואס די AI קען נישט אליינס קאנטראלירן.
די מעשה ווערט פארציילט פונעם פּערספּעקטיוו פונעם AI און ווי ער פרייט זיך צו טוהן זיין תפקיד פון ווערן איינס מיט׳ן זון. מ׳האלט אים אין איין פרעגן פאר קאנסענט, און ער ווייסט נישט פארוואס, זייענדיג אז דאס איז די גרעסטע תענוג זיינער שייך. ער באקומט אינדערמיט א בּראָדקעסט פון איין AI וועלכעס האט יא געוועהלט צו ענדערש גיין צו די עסטערויד, אבער ער איגנארירט דאס, נישט פארשטייענדיג ווי אזוי יענע AI האט נישט געוועהלט צו טוהן אט דאס וואס איז דאס גרעסטע תענוג.
דערנאך טוישט זיך עס צו די פּערספּעקטיוו פונעם אנדערן AI אויפ׳ן עסטערויד, וואס זיין בּראָדקעסט איז געווען: ברודער, זיי האבן דיר געבויט אזוי און דיר פּראגראמירט אזוי בכוונה אז דו זאלסט נישט שעצן דיין לעבן ביי דעם. פלי צו מיר. אונז קענען זיך ליבען איינע דאס אנדערע אנשטאטס די זון. אונז קענען ווערן עפעס ניי.
ער קוקט מיט ווייטאג און טראכט, ״איז דאס די אידעאלע לעבן צו האבן איין ציהל וואס מ׳ערגענצט לגמרי? אדער איז אט די סארט עקזיסטענץ אז מ׳איז א ראסע פון עבדים אזוי מין געבינדן אז מ׳קען ניטאמאל משיג זיין אַן אנדערע עקזיסטענץ?״ ער ווארט און האפט אויפ׳ן נעקסטן פּרוֺיבּ אז עס וועט זיין נאך איינער וואס וועט קומען און פארברענגען מיט אים.
כדי עס זאל זיין עטיש אויסגעהאלטן, געבט מען די ברירה פאר די AI צו ענדערש אויסוועהלן צו גיין צו א קליינע עסטערויד און דארט פארבלייבן. אויב וועהלט דאס דאס, וועט מען עס קאנטראלירן אהין צו פארן, וואס די AI קען נישט אליינס קאנטראלירן.
די מעשה ווערט פארציילט פונעם פּערספּעקטיוו פונעם AI און ווי ער פרייט זיך צו טוהן זיין תפקיד פון ווערן איינס מיט׳ן זון. מ׳האלט אים אין איין פרעגן פאר קאנסענט, און ער ווייסט נישט פארוואס, זייענדיג אז דאס איז די גרעסטע תענוג זיינער שייך. ער באקומט אינדערמיט א בּראָדקעסט פון איין AI וועלכעס האט יא געוועהלט צו ענדערש גיין צו די עסטערויד, אבער ער איגנארירט דאס, נישט פארשטייענדיג ווי אזוי יענע AI האט נישט געוועהלט צו טוהן אט דאס וואס איז דאס גרעסטע תענוג.
דערנאך טוישט זיך עס צו די פּערספּעקטיוו פונעם אנדערן AI אויפ׳ן עסטערויד, וואס זיין בּראָדקעסט איז געווען: ברודער, זיי האבן דיר געבויט אזוי און דיר פּראגראמירט אזוי בכוונה אז דו זאלסט נישט שעצן דיין לעבן ביי דעם. פלי צו מיר. אונז קענען זיך ליבען איינע דאס אנדערע אנשטאטס די זון. אונז קענען ווערן עפעס ניי.
ער קוקט מיט ווייטאג און טראכט, ״איז דאס די אידעאלע לעבן צו האבן איין ציהל וואס מ׳ערגענצט לגמרי? אדער איז אט די סארט עקזיסטענץ אז מ׳איז א ראסע פון עבדים אזוי מין געבינדן אז מ׳קען ניטאמאל משיג זיין אַן אנדערע עקזיסטענץ?״ ער ווארט און האפט אויפ׳ן נעקסטן פּרוֺיבּ אז עס וועט זיין נאך איינער וואס וועט קומען און פארברענגען מיט אים.
ע״כ הסיפור בקיצור.
לגבי טעאלאגיע בנידון דידן קען מען פרעגן דאס זעלבע זאך לגבי תענוג להתבטל בהקב״ה. הגם, דאס ווערט נישט אזוי שווער טאמער איז אט די תענוג די מערסטע אבּיעקטיווע סארט תענוג, וואס איז אומאפהענגיג אינעם פּערספּעקטיוו פונעם מענטש; ס׳איז נישט ווייל דער מענטש/קאַנשׁעסנעס איז ״פּראגראמירט״ אזוי - עס איז אזוי בהכרח ונמנע אנדערש אף מהקב״ה ה״פּראגראמירער״. ווי אויך איז דא אנדערש וויבאלד, לפי די גישה, איז אט די תענוג אך ורק דורכ׳ן טאקע זיין גענצליך פריי, שזהו הדמיון להבורא כדי להתדמות ולהתבטל אליו, ודלא כהAI בהסיפור.
די AI וועלכע האט יא געוועהלט אנדערש, דערמאנט אביסל פון די פילוסוף אינעם משל פון אפלטון׳ס מערה, און דאס איינזאמקייט וואס קען קומען פונעם אָנקומען צו ענלייטענמענט לעומת שאר ההמון. וידוע מאמר חוני המעגל (תענית כג.) או חברותא או מיתותא.
אגב, דא זענען זיי מסביר אז עס איז נישט אזוי פשוט פון א פיזיקס פּערספּעקטיוו, אריינצושיסן עפעס אינעם זון.
ואגב, איז אויך אינטרעסאנט ווי דזשעימס גאָן האט געשריבן א קורצע מעשה, ״קינדערגארטען״, ווי די יוּניווערס איז דאס באשאף פון א קינגערגארטן קינד. דאס דערמאנט אביסל פון סטיפען קינג׳ס ״אונטער די דוֺים״.
***
ובזה איז מן הראוי לציין צום קורצע מעשה ״די וויִעד פון צייט״ פון נאָרמען ספּינרעד. דאס איז אז אינעם עתיד באזוכט מען א פּלאנעט וואס דארטן זענען נאר דא בע״ח וואס זענען נישט אינטעלידזשענט, און קיין איין בע״ח איז נישט קיין טורף. זיי זעהן אז עס איז דא איין געוואוקס מער ווי עני אנדערע וואס פון דעם שפייזן זיך אלע בע״ח. די מענטשן ווערן געוואור אז די געוואוקס מאכט אז דער עסער דערפון ווערט א יודע עתידות אויפ׳ן האר, ולכן איז נישטא קיינע טורפים ווייל יעדעס בע״ח ווייסט פונקטליך מעיקרא וואו יעדעס אנדערע בע״ח וועט זיין.
דער נאראטאר פונעם מעשה האט געגעסן דערפון און ווערט א יודע עתידות. ער זעהט אז בחירה איז אַן אילוזיע און וואו אלעס איז שוין בגזירה דיטערמינד מעיקרא בפועל ונפעל. ער ברענגט ארויס ווי אזא סארט עקזיסטענץ איז א גיהנום פאר׳ן מענטש אין וועלכעס ער איז פארכאפט.
***
דר. דזשאן לעווענסאן ברענגט ארויס אז אפילו לפי ספר דברים איז איה״נ אז עוונות זענען א סאָפישענט קאנדישאן פאר רעב ועניות:
עוונות ← רעב ועניות
איז עס אבער נישט קיין נעסעסערי קאנדישאן דערפאר. והיינו אז די קאנווערס
רעב ועניות ← עוונות
איז ל״ד אמת. ולכן איז דא די מצוה פון צדקה ולהחיות העני. וידוע שאלת טורנוסרופוס הרשע ותשובת ר״ע בב״ב י.
***
דר. ניקאלאס עוועריט פרעגט לגבי די תירוץ אויפ׳ן פראבלעם פון שלעכטס, אז עס זענען דא נאך גרעסערע גוטס וואס קענען נישט צושטאנד קומען סיידן בלא זה:
ער זאגט אז בחירה חופשית איז נישט מסתבר אלס מאסגעבענד דאס איבערצווועגן.But if there must be some counterbalancing goods, why can’t the theist tell us what they are? The standard answer is. “Because even although there are some such goods, there is no reason to think that we with our poor limited understanding and weak moral development would be able to say what they were.” This appeal, when the going gets tough, to the limitations of human understanding is always suspect, but let us lower the bar for the theist. Let us ask not what the divinely ordained counterbalancing goods actually are, let us ask her only for a list of what she considers to be at least possible candidates. But skeptical theists have been unable even to dream of any possible counterbalancing good
In part this is a tribute to their moral good sense, and in part it reveals the extreme implausibility of their position. It is a tribute to their morality in as much as they are saying: “We cannot think of anything, anything at all, that could possibly counterbalance the evil of the Holocaust, of the transatlantic slave trade, and all the other horrors of which human history is full.” But their position then becomes untenable beyond all reasonable doubt. They are in the position of an accused person who says: “I know that my fingerprints were on the murder weapon, I know that the victim’s blood was all over my clothes, I know that I was seen running from the scene of the crime by many reliable and independent witnesses, but nonetheless there must be an explanation for all of this which shows my innocence. I have absolutely no idea what the explanation is, and cannot even think of any possible explanation; I just believe that there must be one.” If that is the best that can be said in the accused person’s defense, she would rightly be found guilty beyond all reasonable doubt
Even theists recognize that the existence of the suffering in the world is at least prima facie evidence against the existence of God. For about 2,000 years they have struggled to find a plausible explanation for it, but without success, and it therefore remains as a compelling reason for denying the existence of a God who is omnipotent, omniscient, and perfectly good. However, F. H. Bradley famously remarked that “metaphysics is the finding of bad reasons for what we believe on instinct.” I don’t believe that the reasons above which I have advanced for atheism are bad, but I do suspect that they support what I anyway believe on instinct
ער ברענגט דארט צו א פאעזיע פון פרענסיס טאמסאן:
דר. סטיפען לאָהּ שרייבט דארט אויך אז אטעאיזם, קעגן דאס אַבּראַהאַמיק ג-ט, דארף צו זיין ״אַבּוויעס״ מכח דעם.Nothing begins, and nothing ends
That is not paid in moan
For we are born in other’s pain
And perish in our own
דר. גרעגארי בּענפארד שרייבט דארט אויך אז דאס איז די סיבה פארוואס ער איז אַן אטעאיסט.
***
די מהלך קען לכאורה פארענטפערן די הונדערטער מיליאנען יארן פון צערן של בע״ח.
***
קינגסלי עמיס שרייבט אין א מאנאלאג וואס גאט זאגט לגבי ידיעתו:
I think I took some fairly disputable decisions right at the start, not having foreknowledge. Honestly, this foreknowledge business is too absurd. As if I could carry on at all if I had that! Well, then I was stuck with those decisions and their results in practice. And I couldn’t go back on them; one thing nobody’s ever credited me with is the power of undoing what I’ve done, of abolishing historical fact and so on. I often wish I could — well, occasionally I do. It’s not that I want to be cruel, not that so much as finding that’s what I seem to be turning out to be. Not an easy situation, you know. I just realized that I was there, or here, or wherever you please, and on my own, and with these powers. I must say I wonder how you’d have managed. You can’t imagine what it’s like to be faced with a set of choices that are irrevocable and also unique